RUBYMAR’IN BATIŞINA KADAR SÜRÜKLENDİĞİ ROTA

Rubymar gemisi, 8 Şubat 2024 tarihinde saat 23.27’de (UTC+3) Suudi Arabistan’ın Ras Al-Khair limanından Bulgaristan’ın Varna limanına seyretmek üzere kalkıyor. 18 Şubat’a kadar sorunsuz bir şekilde seyrine devam eden Rubymar, Husiler tarafından gemisavar füzeleri ile bu tarihte saldırıya uğruyor. Aşağıdaki görüntümüzde gemiden son sinyal alınan noktayı görüyoruz.

19 Şubat tarihindeki uydu görüntülerini incelediğimizde Rubymar’ın bu noktaya sürüklendiğini gözlemliyoruz.

24 Şubat tarihli, edindiğimiz Sentinel-2 uydu görüntülerinde Rubymar’ın bulunduğu konumu aşağıdaki görselde görmekteyiz. Bu konumun önemine ayrıca soruşturmanın devamında eğileceğiz. 

28 Şubat tarihli Sentinel-2 uydu görüntüsünde geminin aldığı hasar sonucu denize yakıt sızdırdığı görülüyor. Basına yansıyan haberlere göre, saldırı sırasında Husilerin fırlattığı iki füzeden sadece biri gemiye, -geminin makine dairesine yakın bir noktasına- isabet etti. 

29 Şubat tarihli uydu görüntümüzde, geminin vurulduktan sonra denize yakıt akıtmaya devam ettiğini belgeliyoruz.

ABD ordusunun Merkez Komutanlığı’na göre, 2 Mart’ta saat 02.15’te (UTC+3) Rubymar adlı kuru yük gemisi tamamen battı. Rubymar, aynı zamanda yaklaşık 21.000 metrik ton “amonyum fosfat sülfat gübresi” taşımaktaydı. (Çevre güvenliği açısından, bunun bölge habitatına da ne kadar zarar vermiş olduğunu gözden kaçırmamalıyız.) Aşağıda 3 Mart 2024’te alınan uydu görüntüsünde batık bölgesini görüyoruz.

İNTERNET KESİNTİSİNE DAİR VERİLER

Hong Kong merkezli HGC Global Communications; Asia-Africa-Europe 1 (AAE-1), Europe India Gateway (EIG) ve SEACOM/Tata TGN-Eurasia isimli sualtı (deniz tabanında bulunan) internet kablolarının zarar gördüğünü raporladı. 

Kendi yaptığımız teknik incelemelerde internet kesintilerinin, 24 Şubat 2024 tarihinde 09.45 (UTC) sularında olduğuna tanık oluyoruz. AAE-1 ve SEACOM kablolarının internet erişimindeki kaybı gözlemlenebilir düzeyde ama EIG, Aralık ayının başında gerçekleşen bir kesinti nedeniyle kapalı olduğu için ikinci bir kesintinin internet erişimi üzerindeki etkisi düşük düzeyde.

Aşağıdaki görüntüde verilerin en iyi akışa yönlendirilmesinden sorumlu internet protokolü BGP’nin, Tanzanya’daki veri görselleştirmesini görüyorsunuz.

Aşağıdaki grafikte, AAE-1 kablosunun kaybıyla telekomünikasyon hizmet sağlayıcısı olan Djibouti Telecom’un farklı bir kabloya hizmet geçiş değişimini görebiliyoruz.

Burada veri kayıplarının ve protokol üzerinden yönlendirmelerin 24 Şubat 2024 tarihinde olması önemli bir nokta. Rubymar’ın bahsettiğimiz konumdayken bölgedeki kablolara yakınlığı ve onlara -eğer mümkünse- nasıl bir zarar verebileceğini araştırmamızın devamında inceleyeceğiz. 

ZARAR GÖREN KABLOLARIN GÜZERGAHI

AAE-1, SEACOM ve EIG kabloları Avrupa, Afrika ve Asya arasındaki internet trafiğinin yaklaşık %25’ini taşıyor. Aşağıdaki haritada da AAE-1(Mor), SEACOM(Mavi) ve EIG(Kahverengi) kablolarının dağılımını ve bölgedeki konumlanmasını görüyoruz.

Aşağıdaki görüntüyü konuyla alakalı bir araştırma yapmış olan Iain Goodridge’in araştırmasında görüyoruz (Bu görsel kendisinden alıntıdır). Burada  geminin, 1 Mart 2024 tarihinde denizaltı kablolarına olan yakınlığını gerçekten de kontrol edebiliyor ve görebiliyoruz.

BÖLGEDEKİ DENİZ DERİNLİĞİ VE GEMİ ÇAPA ZİNCİRİNİN UZUNLUĞU

Aşağıdaki batimetri (derinlik) haritasında denizaltı internet kablolarının geçtiği bu bölgedeki maksimum derinliğin yaklaşık 250 metre olduğunu görüyoruz. Aynı zamanda uydu görüntülerinde belirlediğimiz konumları, bu haritada kırmızı nokta ile işaretlenmiş şekilde görebilirsiniz. Bununla birlikte kırmızı noktaların arasındaki çizgiler tarafımızca, alınan uydu görüntülerindeki konumlar ve bölgenin genel akıntı haritaları kullanılarak tahmini bir yol olarak oluşturuldu.

Geminin çapasının denize salınması ile ilgili iki farklı haberle karşılaşıyoruz. Birinci haberimiz; Husilerin saldırısı sonucu çapayı tutan sistem arıza yapmış ve bu durumda çapa istemsizce denize salınmıştır. İkinci haberimizde de çapanın geminin dengelenmesi amacıyla kasıtlı olarak denize bırakıldığı iddiasıyla karşılaşıyoruz.

1997 yılında yapılmış ve 19,420 GT, 171 metre uzunluğunda bir kuru yük gemisinin çapa zincir uzunluğunun 12 ile 15 kilit arasında olabileceğini açık kaynak araştırmalarımız sonucunda bulduk. Bu da Rubymar’ın çapa zincir uzunluğunun yaklaşık olarak 330 metre ile 412 metre arasında değişebileceğini gösteriyor. 

Derinliğin 250 metre altında kaldığını bildiğimiz bu bölgede bu uzunlukta bir zincire sahip bir çapanın denize istemeden veya bilerek salınması halinde denizaltı kablolarına ulaşmasının ve zarar vermesinin önünde fiziksel bir engel görülmüyor.

BÖLGEYE GİDEN TAMİR GEMİSİ: NIWA

AAE-1 kablosunun, Abu Dabi merkezli Emirates Telecommunications Group’un bir yan kuruluşu olan E-Marine’e ait Niwa tamir gemisi tarafından onarıldığına dair Temmuz ayının ortasında yapılmış bir haber ile karşılaşıyoruz. Kaynak incelemelerimi gerçekleştirdikten sonra bize yol gösterici olabilmesi için geminin şu anki konumuna gidip uydu görüntüsünde gemiden nasıl bir görüntü alabildiğimizi inceledik. 

Aşağıdaki uydu görüntümüzde Niwa tamir gemisinin 13 Temmuz 2024’te Rubymar batık bölgesinde yakın bir konumda manevra yaptığını gözlemliyoruz.

10 gün sonra 23 Temmuz 2023 tarihinde Niwa gemisini yine batık alanına yakın bir konumda görüyoruz.

Görüntülerde de görüldüğü gibi tamir gemisinin batık bölgesinin çok yakınlarında konumlanması, tamir faaliyetinin bu bölgede gerçekleşmiş olabileceğine dair bize bir fikir sağlıyor. Bu da Rubymar’ın kabloların kesilmesine sebep olduğuna dair şüpheleri artırıyor. 

SONUÇ

Yaptığımız araştırmalar sonucunda söz konusu sualtı internet kablosu hasarının, bir sabotajdan öte, gerçekten de Husilerin vurduğu bir geminin çapası yüzünden yaşanmış olabileceğinin mümkün olduğunu kanıtladık ve durumun da bu olabileceğine yönelik bulgular elde ettik. Afrika’nın farklı yerlerinde son zamanlarında yaşanan bu  tarz kazaların artması, örüntüyü şüpheli hale getirse, -ve bu hipotez ne kadar zorlama durursa dursun; bulgularımız yaşananların gerçekten de bu olduğunu gösteriyor.